Villa Palladio

Een nieuwe prestigieuze opdracht voor het architectenbureau van Francine Houben(58) uit Delft. Mecanoo gaat de verbouwing van de Martin Luther King Memorial bibliotheek in Washington doen, werd deze week bekend. De enige bibliotheek van de fameuze architect Mies van der Rohe en de grootste van de hoofdstad van de VS. Met de opdracht is 150 miljoen dollar gemoeid. Acht vragen aan Francine Houben:

Francine Houben, Martin Luther King, Mies van der Rohe. Een mooi rijtje?
‘Het is een zeer bijzondere opdracht. Martin Luther King is een grote held in Amerika, zeker ook in Washington waar hij ooit zijn I Have a Dream-rede uitsprak.  En Mies van der Rohe is een van de belangrijkste architecten van de vorige eeuw. Dus geweldig als je dit gebouw onder handen mag nemen.’

Wat het is voor een gebouw?
‘Het is in 1972 geopend, drie jaar na het overlijden van Mies van der Rohe. Martin Luther King was vier jaar eerder vermoord. Het is een typisch modernistisch gebouw van Mies van der Rohe, prachtig, horizontaal geleed. Maar ook heel rationeel, zoals deze architect is. Ik heb gezegd dat ik er meer emotie aan toe wil voegen, iets humaner wil maken.’

Wat is te rationeel aan het ontwerp?
‘Dit gebouw dateert uit een andere tijd. Dat is duidelijk zichtbaar. Bovendien was het niet zo dat Mies van der Rohe heel erg vanuit de gebruiker ontwierp. De toegankelijkheid is niet groot. Dat wil ik graag veranderen.’

Wat is uw belangrijkste verandering?
‘In de oude situatie staan de boeken langs de glazen gevels en zitten de mensen in het kunstlicht middenin. Dat willen we omdraaien. Boeken vinden daglicht niet fijn, mensen wel. Er komt meer glas in de gevel op straatniveau, zodat er een goede relatie van binnen met buiten ontstaat. Het moet echt een publiek gebouw worden.’

U leverde vorig jaar in het Engelse Birmingham de grootste bibliotheek van Europa af. Worden bibliotheken een specialisme van Mecanoo?
‘De bibliotheek is voor mij een van de belangrijkste publieke gebouwen van deze tijd. Maar ik zou het liever geen specialisme noemen. Ik mag graag zeggen: Ik ben gespecialiseerd in dingen die ik nooit eerder heb gedaan.’

150 Miljoen dollar, dat is een grote opdracht voor Mecanoo?
‘Het is prettig dat we dit soort opdrachten binnenhalen. Mecanoo is een bureau met 120 mensen, 6 partners. Dat is groot voor Nederlandse begrippen. Die schaal is mede mogelijk dankzij een aantal internationale projecten. Maar dat betekent zeker niet dat Nederland niet belangrijk is.’

Maar uw thuismarkt is een kleine markt, zeker sinds de crisis?
‘In Nederland doen we bijna 50 procent van onze omzet. Daar komen we vandaan, daar willen we graag zichtbaar blijven. En niet alleen met grote gebouwen zoals hotels en ziekenhuizen. We ontwerpen ook scholen, en kleinere projecten Ik zou niet willen dat mensen denken dat Mecanoo te groot is voor een opdracht.’

U bent vorige week in Engeland gekozen tot ‘Woman Architect of the Year’. Uw ster rijst snel?
‘Dat is eervol. Het prikkelt natuurlijk zeker. Aan de andere kant zo ik het ook onprettig vinden als zo’n imago van stararchitect aan me gaat kleven.’

Wat is daar tegen?
‘Omdat ik dat niet ben. Ik ben gewoon architect. Ik wil heel graag het soort publieke gebouwen als in Washington doen omdat ik een grote maatschappelijke betrokkenheid voel. En soms kan een dergelijk ster-imago opdrachtgevers afschrikken.’

Opvallend was dat u bij uw presentatie van het plan in Washington zei dat u een ‘female touch’ aan de bibliotheek wilde toevoegen?
‘Ik maak het graag persoonlijk, dat is geen pose. Ik ken elke deur in dat gebouw. Ik kwam voor het eerst in Washington in de jaren zeventig als backpacker met de Greyhoundbus. Als je ziet hoe die vervallen binnensteden zijn opgeknapt. Ik vind het indrukwekkend. Nu zitten in de bibliotheek elke dag nog veel daklozen op dat meubilair van Mies van der Rohe. Dat heeft ook wel wat, maar ik wil wel dat straks iedereen zich welkom voelt en de bibliotheek weer als kennisplek wordt gebruikt.’