Villa Palladio

Den Haag, Beatrixlaan, stedenbouwkundig plan Joan Busquets

15.10 u. De Erasmusprijs 2011, de belangrijkste Nederlandse onderscheiding op gebied van wetenschap en cultuur,  is 10 november toegekend aan architect Joan Busquets (1946). De Catalaan is vooral  bekend door zijn aanpak van de openbare ruimte in Barcelona en het dorp van Olympische Spelen in 1992. Maar ook in Nederland  lopen  stedenbouwkundige projecten van hem, onder meer in Delft, Helmond en Den Haag.

Busquets is de architect die de openbare ruimte boven de architectuur heeft geplaatst. Niet het gebouw is het vertrekpunt bij het ontwerpen van steden, maar de straat. Een opvatting die ook bij Nederlandse stedenbouwkundigen navolging kreeg. Deze aanpak is vooral zichtbaar in de veel geroemde pleinen van zijn thuisstad Barcelona, waar hij stadsarchitect was. Een INTERVIEW

‘De humaniteit van zijn stedenbouw en de sterke sociale dimensie van zijn werk zie ik als zijn grootste  bijdrage aan de architectuur’, zegt architect en oud-rijksbouwmeester Kees Rijnboutt. Hij kent Busquets al meer dan twintig jaar. Na Spanje is Nederland het land waar de Catalaan het meeste projecten heeft lopen. De Grotiusplaats en Beatrixlaan in Den Haag, het centrum in Helmond en Spoorzone in Delft vormen een aantal van zijn opdrachten.

Marcel Blom van Benthem Crouwel Architects werkt in Delft samen met Busquets. De Spoorzone voorziet in het ondertunnelen van de trein, waardoor een groot nieuw centrumgebied ontstaat. Busquets weet in zijn plan de nieuwbouw dezelfde schaal en menselijkheid te geven als de historische stad, stelt Blom vast.

En dat is kenmerkend voor zijn werk, volgens de architect.  In Barcelona leven mensen op straat. Vanuit die gedachte ontwerp Busquets openbare ruimte. Hoewel het alleen nog maar een maquette is, verwacht Blom dat die mediterrane kwaliteit in de Spoorzone een ‘buitengewoon aangename’ buitenruimte zal opleveren.

Busquets behoort tot de generatie architecten die in de jaren tachtig na de dood van dictator Franco het nieuwe Spanje vorm ging geven. Barcelona was volgestopt met industrie en het eerste dat Busquets deed was pleinen en parken aanleggen. Steeds vanuit de visie dat gebouwen dienstbaar waren aan de openbare ruimte en niet andersom.

Die visie maakte school. In de jaren negentig gingen met grote regelmaat Nederlandse stedendelegaties op werkbezoek in de Catalaanse hoofdstad. De afgelopen vijftien jaar is de openbare ruimte ook in Nederland belangrijker geworden.

Volgens Rijnboutt is Busquets een architect die zowel de grote analyse kan maken als in details kan denken.  Ook de stoeprand krijgt zijn volle aandacht. De Catalaan was zeer in zijn nopjes met de Erasmusprijs. ‘Ik sprak hem net. Hij zong een liedje in de telefoon.’

Aan de Erasmusprijs, die volgend jaar wordt uitgereikt,  is een bedrag van 150 duizend euro verbonden.